Przełęcz Karkonoska – Pod tym pojęciem kryją się właściwie dwie przełęcze, będące w jego połowie największym obniżeniem Głównego Grzbietu Karkonoszy: na wysokości 1178 m Przełęcz Dołek i właściwa Przełęcz Karkonoska na wysokości 1198 m. Przyjęło się uważać obie te przełęcze z dzielącym je Ptasim Kamieniem (1217 m) za Przełęcz Karkonoską. Stanowi ona granicę między Karkonoszami zachodnimi i wschodnimi.
Do Przełęczy Dołek od północy dochodzi dziką Kozacką Doliną historyczna Celna Droga. Przy niej to – najpierw w dole nad Przesieką, później na samej granicy – stały komory celne. Dalej Droga Celna opadała na południe do Spindlerovego Młyna.
Z samej Przełęczy Karkonoskiej zjeżdżano w początkach naszego wieku na saniach rogatych do Przesieki i w drugą stronę do Spind1erovego Młyna. Jeszcze przed II wojną światową zamierzano puścić tędy kołową drogę turystyczną (Droga Sudecka), łączącą Śląsk z Czechami. Czesi zdążyli w okresie międzywojennym doprowadzić na Przełęcz wygodną szosę, z której korzystają do dzisiaj. Budowa jej odpowiednika po stronie niemieckiej przeciągnęła się do wojny i wtedy zaangażowano jeńców wojennych, najpierw tylko polskich, potem także francuskich i radzieckich. Mimo tysięcy ofiar (jeńcy ginęli z wycieńczenia) budowa Drogi Sudeckiej nie została dokończona.
Na Przełęczy Karkonoskiej, która jest obszerną górską polaną, stoją trzy budynki: tuż przy Ptasim Kamieniu polska strażnica wojskowa, nieco wyżej, oparte o zachodnie zbocze Małego Szyszaka Schronisko Odrodzenie i po stronie czeskiej schronisko turystyczne Spindlerova bouda. Schronisko Odrodzenie postawione tu zostało w r. 1927 i już w 1933 odebrane żydowskiemu właścicielowi i przekazane na młodzieżowe schronisko organizacji Hitlerjugend. Jest to jedno z największych schronisk (1:12 miejsc noclegowych) w polskiej części Karkonoszy, ostatnio zmodernizowane i świadczące kompleksową obsługę ruchu turystycznego.